महाराष्ट्र शासनाने २० सप्टेंबर २०१७ पासून महाराष्ट्रातील किनारी जिल्ह्यांमध्ये ‘कांदळवन संवर्धन व उपजीविका निर्माण’ ही योजना सुरू केली. कांदळवन प्रतिष्ठानातर्फे ही योजना गावांमध्ये तयार केलेल्या 'कांदळवन सह-व्यवस्थापन समिती'च्या मार्फत राबविली जात आहे. या योजनेमध्ये गटामार्फत राबविण्यात येणाऱ्या उपक्रमांना ९०% अनुदान मिळते , तर वैयक्तिक प्रकल्पाला (१ एकर पेक्षा जास्त खाजगी कांदळवन जमीन असणार्‍या मालकांना) ७५% अनुदान मिळते. या योजनेला २०२५ पर्यंत मुदतवाढ मिळाली आहे. २०१७ ते २०२१ या वर्षांमध्ये पालघर, ठाणे, रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्गमधील १२२ गावे या योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी निवडली गेली आहेत.

महाराष्ट्राच्या किनारपट्टीवरील विविध गावांमध्ये पुढील उपक्रम राबविले जात आहेत.

खेकडा शेती: 'राजीव गांधी जलकृषी केंद्र'च्या सहकार्याने कांदळवनांमध्ये ‘पेन’ पद्धतीची संरचना वापरुन खेकडा शेती केली जात आहे.

सिंधुदुर्गच्या वैंगुर्ला तालुक्यामधील उभादांडा गावातील चिखली खेकडा बीज उत्पादन प्रकल्प

चिखली खेकडा पालन प्रकल्प, रत्नागिरी

 

कालवे शेती: कालवांच्या शेतीसाठी बांबूंचे तरंगते तराफे आणि बांबूंचे स्थिर तराफे अश्या दोन पद्धतींचा वापर करण्यात येतो.

स्थिर तराफ्यांवरील कालव्यांची शेती 

तरंगत्या तराफ्यांवरील कालव्यांची शेती

 

तराफ्यांच्या दोरिवरील शिंपल्यांना चिकटलेले कालवे

पिंजऱ्यातील मत्स्य शेती : 'भा.कृ.अनु प्र. -केंद्रीय खारा जलजीव पालन अनुसंधान संस्थान' सहकार्याने जिताडा, काळुंदर आणि तांबोशी माशांची मत्स्यशेती केली जाते.

जिताडा बीज उत्पादन प्रकल्प, रेडी गाव, वेंगुर्ला तालुका, सिंधुदुर्ग  

 जिताडा माशांचा पिंजरा पालन प्रकल्प, मालवण, सिंधुदुर्ग

 

आशियायी जिताडा, लॅटस  कॅल्कॅरिफर  

काळुंदर, इट्रोप्लस सुरतेन्सिस

 

सागरी आणि गोड्या पाण्यातील शोभिवंत माशांचे संगोपन: ऐरोलीच्या 'किनारी आणि सागरी जैवविविधता केंद्रा' मध्ये क्लाउन फिश सारख्या शोभिवंत माशांचे उबवणी केंद्र स्थापित करण्यात आले आहे.

शोभिवंत मत्स्य पालन प्रकल्प

 गांधीनगर, सिंधुदूर्ग मधील सागरी शोभिवंत मासे पालन प्रकल्प

 

कांदळवनांवर आधारित निसर्ग पर्यटन : 'कांदळवन प्रतिष्ठाना'ने महाराष्ट्राच्या किनारपट्टी क्षेत्रात निसर्ग पर्यटनाची क्षमता असणारी काही ठिकाणे शोधली आहेत. याठिकाणी नौका स्वारी, निसर्ग भ्रमंती, न्याहारी निवास, पारंपारिक जेवण, इ. उपक्रम सुरू केले आहेत.

कांदळवन निसर्ग पर्यटन

 कांदळवन सहल