व्यावसायिक सामाजिक उत्तरदायित्व- कांदळवन कक्ष, महाराष्ट्र शासन

'व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व' धोरण

भारत सरकारच्या 'कॉर्पोरेट कार्य मंत्रालया'ने, २०१३ साली ‘कंपनी कायदा’ अस्तित्वात आणला. याअन्वये काॅर्पोरेट क्षेत्रात काम करणाऱ्या कंपन्यांना त्यांची समाजाप्रती असलेली बांधिलकी जपण्यासाठी सामाजिक कल्याणकारी उपक्रमांकरिता 'व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व' प्रकल्प हाती घेण्यासंदर्भात वैधानिक बंधने घालण्यात आली. अशा प्रकारचा हा जगातील सर्वात मोठा प्रयोग होता. या अधिनियमान्वये नोंदणीकृत काही निवडक कंपन्यांसाठी 'व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व' अनिवार्य करणारा भारत हा एकमेव देश आहे. हा उपक्रम देशामध्ये शाश्वत विकास आणि सार्वजनिक-खाजगी भागीदारीच्या क्षेत्रात परिवर्तन निर्माण करणारा ठरत आहे. कॉर्पोरेट व्यवसायाच्या मूल्य साखळीत सामाजिक, पर्यावरणीय आणि मानवी विकासाच्या समस्यांना समाकलित करण्यासाठी एक साधन म्हणून 'व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व'ची कल्पना केली गेली. ‘कंपनी कायद्या’चे कलम १३५ हे कंपन्यांना त्यांच्या उत्पन्न क्षमतेनुसार 'व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व'ची मर्यादा प्रदान करते. उदा. (अ) कंपनीची उलाढाल ५०० कोटी किंवा त्याहून अधिक रक्कम; (ब) कंपनीची उलाढाल १,००० कोटी किंवा त्याहून अधिक असेल; (क) कंपनीचा निव्वळ नफा ५ कोटी किंवा त्यापेक्षा अधिक असेल. 'व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व' नियमांनुसार 'व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व'च्या तरतुदी केवळ भारतीय कंपन्यांनाच लागू नाहीत, तर भारतातील परदेशी कंपनीच्या शाखा व प्रकल्प कार्यालयांनाही लागू आहेत.

अजमेरा गटासोबत सामंजस्य करार

आय.सी.आय.सी.आय. बँकेसोबत सामंजस्य करार

कॉर्पोरेट कंपन्यांसाठी आमची काही प्रतिमाने

किनाऱ्यांलगत राहणाऱ्या समुदायांसाठी शाश्वत उपजीविका प्रकल्पांची निर्मिती

शाश्वत मत्स्यशेतीविषयक कामे स्वीकारणे
कौशल्य विकास आणि क्षमता बांधणी
महिला बचतगट ही संकल्पनेचा प्रसार
निसर्ग पर्यटनाचा प्रचार

कांदळवनक्षेत्रामध्ये वाढ करणे

राज्यभर कांदळ प्रजांतींचे रोपण करणे
अस्तित्त्वात असलेल्या कांदळ रोपांसाठी संरक्षणाचा उपाय
सीमांकन केलेल्या कांदळवनक्षेत्रांना कुंपण घालणे

शिक्षण आणि जागृकता

शालेय मुलांसाठी परिषद
किनारी व सागरी जैवविविधता केंद्र, ऐरोली येथे शालेय कार्यक्रम
जनजागृतीपर कार्यशाळा
प्रकाशने

पायाभूत सुविधा आणि उपकरणे

गस्त घालण्याकरिता वाहने, पाळत ठेवणारी उपकरणे, संप्रेषण उपकरणे आणि वैयक्तिक संरक्षक उपकरणे पुरविणे
वनरक्षकांच्या मुक्कामासाठी सुविधा विकसित करणे

जे.एस.डब्ल्यू. गटासोबत सामंजस्य करार

स्कोडा - फोक्स व्हेगन गटासोबत सामंजस्य करार

स्कोडा - फोक्स व्हेगनच्या कार्यसंघाची अलिबाग रोपवनाला भेट

व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व भागीदारी

२०१७ मध्ये नवी मुंबईत कांदळवनांचे वृक्षारोपन

‘व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व’ आश्वासित निधी ₹ ५२.८ लाख प्राप्त निधी ₹ ३०.५ लाख
नवी मुंबईतील करावे आणि कौपरखैराणे येथे असलेल्या २० हेक्टरवरील खारफुटीच्या वाढीसाठी
३१ ऑक्टोबर, २०१७ रोजी सामंजस्य करार झाला.
कालावधी - ५ वर्षे

२०१९ मध्ये नवी मुंबईतील ‘किनारा आणि सागरी जैवविविधता केंद्र, ऐरोली’ येथे शिक्षण आणि जनजागृती कार्यक्रम

‘व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व’ आश्वासित निधी ₹ ३२ लाख प्राप्त निधी ₹ ३२ लाख
विद्यार्थ्यांना शाळेतून या केंद्रात आणण्यासाठी आणि त्यांना शाळेत परत जोडण्यासाठी ३५ आसनी वातानुकूलित बसची खरेदी
शिक्षण आणि जागृकता कार्यक्रमासाठी ही बस वापरली जात आहे
५ जानेवारी, २०१९ रोजी सामंजस्य करार झाला.

२०१९ मध्ये रायगड जिल्ह्यातील शोभिवंत मत्स्यपालन कार्यक्रम

प्राप्त झालेला ‘व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व’ निधी - १२ लाख रुपये
रायगडमधील सालाव, निगडी, शिर्की चाल आणि वढाव या गावात जे.एस.डब्ल्यू. कडून शोभिवंत माशांच्या संगोपनासाठी हॅचरी शेड दान करण्यात आल्या.
२८ जानेवारी, २०१९ रोजी सामंजस्य करार झाला.

२०१९ मध्ये मुंबईत कांदळवन संरक्षण कार्यक्रम

‘व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व’ आश्वासित निधी ₹ ८४.१६ लाख प्राप्त निधी ₹ ८४.१६ लाख
‘अजमेरा रियाल्टी’ने कांदळवन संरक्षण कार्यक्रमाला हातभार लावण्यासाठी मुंबईतील वडाळा विभागामधील खारफुटीच्या संरक्षणासाठी कुंपण घालून दिले.
२१ नोव्हेंबर, २०१९ रोजी सामंजस्य करार झाला.
कालावधी - २ वर्षे

२०१९ मध्ये रायगडमध्ये कांदळवनांचे वृक्षारोपण

‘व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व’ आश्वासित निधी ₹ ३.०८ करोड प्राप्त निधी ₹ १.७३ करोड
रायगडमधील अलिबाग वनपरिक्षेत्रातील १०० हेक्टर जमिनीवर खारफुटीच्या वाढीसाठी
२९ नोव्हेंबर, २०१९ रोजी सामंजस्य करार झाला.
कालावधी - ७ वर्षे

रत्नागिरी जिल्ह्यात कांदळवनांचे वृक्षारोपण

‘व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व’ आश्वासित निधी ₹ ५० लाख प्राप्त निधी ₹ ३३.२५ लाख
रत्नागिरीमधील २५ हेक्टर वन जमिनीच्या पुर्नभरणासाठी
३ जानेवारी, २०२० रोजी सामंजस्य करार झाला.
कालावधी- ३ वर्षे

कांदळवनांचे वृक्षारोपण

‘व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व’ आश्वासित निधी ₹ १ करोड प्राप्त निधी काही नाही
५० हेक्टर वर कांदळवन रोपवनासाठी वापर केला जोईल
१७ फेब्रुवारी, २०२० रोजी सामंजस्य करार झाला.
कालावधी - ७ वर्षे

‘व्यावसायिक-सामाजिक उत्तरदायित्व’ माहितीपत्रक डाउनलोड करा (इंग्रजी)